Πως να διαχειριστούμε το θυμό μας όταν ο έφηβος μας φτάνει στα άκρα;

Στην εφηβεία τα συναισθήματα είναι έντονα, τόσο στο παιδί, όσο όμως και στο γονέα. Και ο γονιός βρίσκεται σε μια φάση της ζωής του που αντιμετωπίζει αρκετές εσωτερικές και εξωτερικές πιέσεις. Αφενός η ηλικία στην οποία βρίσκεται αποτελεί μια περίοδο πρόκλησης, αφετέρου οι εξωτερικές υποχρεώσεις του είναι αρκετές και πιεστικές. Τα οικονομικά της οικογένειας, η φροντίδα της καριέρας, οι οικογενειακές προκλήσεις από την προηγούμενη γενιά, η συμπεριφορά του εφήβου και το μέλλον του, είναι μόνο κάποια θέματα τα οποία ο γονέας του εφήβου αντιμετωπίζει καθημερινά. Επομένως, η διαχείριση του θυμού είναι κάτι στο οποίο καλό είναι να επενδύσει ο γονέας.

Οι έφηβοι είναι συχνά προκλητικοί με τη συμπεριφορά τους και δεν ασχολούνται εύκολα με τα συναισθήματα των άλλων. Βιώνουν μια εγωκεντρική περίοδο οπότε ο θυμός του γονέα δεν τους αφορά τόσο άμεσα. Σίγουρα υπάρχουν πολλές τεχνικές για τη διαχείριση θυμού τις οποίες μπορεί να εφαρμόσει ο γονέας τη στιγμή της σύγκρουσης. Μια πολύ σημαντική τεχνική είναι να αποφύγει την άμεση απάντηση. Καλό είναι να περιμένει να ηρεμήσουν κάπως τα πράγματα και μετά να μιλήσει με το θυμωμένο έφηβο. Έτσι θα κερδίσει χρόνο και για να ηρεμήσει το δικό του θυμό.

Επίσης είναι καλό να έχει στο νου του ότι τη στιγμή που ο έφηβος έχει προκλητική συμπεριφορά, δεν είναι κάτι που το κάνει συνειδητά. Στην εφηβεία λειτουργεί πιο έντονα το μέρος του εγκεφάλου που επεξεργάζεται τα συναισθήματα. Για αυτόν το λόγο, τα συναισθήματα είναι τόσο έντονα. Η λογική δεν είναι πάντα αυθόρμητη στον έφηβο και κυρίως όταν έχει θυμώσει, θα έχει πολύ έντονα ξεσπάσματα. Είναι πολύ βοηθητικό να καταλάβει ο γονιός ότι εκείνη τη στιγμή έχει απέναντί του έναν άνθρωπο που έχει κατακλυστεί από τα συναισθήματά του και δε μπορεί να τα διαχειριστεί. Ίσως αυτό βοηθήσει και τη διαχείριση του θυμού του γονέα.

Επίσης, ο γονιός που έχει θυμώσει μπορεί να ονομάσει το συναίσθημα που νιώθει εκείνη τη στιγμή, ή ακόμη και να καθρεφτίσει στον έφηβο και το δικό του συναίσθημα. Για παράδειγμα μπορεί να πει: «Αυτή τη στιγμή είμαι θυμωμένος. Μάλλον και εσύ το ίδιο νιώθεις. Καλό είναι να μιλήσουμε σε λίγο που θα είμαστε πιο ήρεμοι». Έτσι, δε χρειάζεται να «μπει» και ο γονιός στο «παιχνίδι» του εφήβου και σίγουρα αποφεύγει ακόμη μια ένταση ανάμεσά τους.

Υπάρχουν και πολλές ακόμη τεχνικές για τη διαχείριση του θυμού, όπως οι αναπνοές, η απομάκρυνση από το χώρο της έντασης, το μέτρημα μέχρι το 10 μέχρι να απαντήσουμε κλπ. Το πιο σημαντικό όμως από όλα είναι να δει ο γονιός ότι απέναντί του έχει έναν έφηβο πλημμυρισμένο από συναισθήματα ο οποίος θέλει να τα εκφράσει χωρίς να ελέγχει τον τρόπο. Αν και ο γονέας κάνει το ίδιο ακριβώς, δεν ελέγχει, δηλαδή, τον τρόπο που θα εκφράσει το θυμό του, τότε θα γίνει μια μάχη με πρωταγωνιστές τα συναισθήματα και όχι τη λογική. Ο γονιός έχει κάθε δικαίωμα να θυμώσει και αυτό είναι ένα υγιές πρότυπο για τον έφηβο. Σε καμία περίπτωση όμως, δε χρειάζεται ο γονιός να ξεπερνάει τα άκρα με πληγωτικούς χαρακτηρισμούς, με χειροδικίες, με απειλές και απαγορεύσεις που δεν υπαγορεύονται από τη λογική και που ίσως δε θα τις τηρήσει μετά. Όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο, ο έφηβος νιώθει ότι ο «καπετάνιος» έφυγε από τη θέση του και ο ίδιος είναι αβοήθητος. Και σίγουρα δεν μαθαίνει ένα υγιές και λειτουργικό πρότυπο για τη διαχείριση του θυμού.

Τέλος, το πιο σημαντικό όλων, είναι ο γονιός να μπορεί να ζητήσει συγνώμη όταν θα ξεπεράσει τα όρια και να μπορεί να αφήσει το γεγονός στην άκρη και να κάνει μια νέα αρχή με το παιδί του. Δεν υπάρχει τελειότητα στο γονεϊκό ρόλο, μπορεί να υπάρχει όμως αυθεντικότητα και ειλικρίνεια.

Γράφει στο efiveia.gr
Βασιλική Τσούτσου
Ψυχολόγος