Στάδια Ανάπτυξης Λόγου-Ομιλίας-Επικοινωνίας

0 – 7 μηνών

• Παράγει ήχους που θυμίζουν τη μητρική γλώσσα
• Χρησιμοποιεί φωνητικούς και μη φωνητικούς τρόπους για να τραβήξει την προσοχή
• Αντιδρά σε ήχους
• Γελάει

7 – 18 μηνών

• Κοιτάζει κάποια οικεία αντικείμενα και πρόσωπα όταν κάποιος τα ονοματίζει
• Αντιδρά όταν ακούει το όνομά του
• Κατανοεί απλές εντολές
• Αρχίζουν και εμφανίζονται οι πρώτες του λέξεις (μαμά, μπαμπά κ.ά)

18 – 24 μηνών

• Το λεξιλόγιό του εμπλουτίζεται (50-100 λέξεις)
• Εκφράζεται συνδυάζοντας 2-3 λέξεις μαζί
• Απαντά στην ερώτηση «Πως σε λένε;»
• Αποκτά συνείδηση του σώματός του και μπορεί να κατανομάσει κάποια μέρη του

24 – 36 μηνών

• Το λεξιλόγιό του αυξάνεται ραγδαία (200-300 λέξεις)
• Είναι ικανό να εκφέρει τα μισά φωνήματα της μητρικής του γλώσσας
• Οι προτάσεις μεγαλώνουν αλλά κυριαρχούν ρήματα και ουσιαστικά
• Μπορεί να συμμετέχει σε συζητήσεις
• Δείχνει ενδιαφέρον στο άκουσμα παραμυθιών

36 – 48 μηνών

• Έχει πια κατακτήσει την πλειοψηφία των φωνημάτων
• Διατυπώνει ερωτήσεις μερικής άγνοιας χρησιμοποιώντας λέξεις όπως: γιατί, πώς, πότε, πού
• Ξεκινά να μιλά για καταστάσεις και αντικείμενα
• Κατανοεί και χρησιμοποιεί πληθυντικό αριθμό, αντωνυμίες και άρθρα
• Χρησιμοποιεί κάποιες λέξεις που δηλώνουν τόπο
• Ξεχωρίζει και κατονομάζει μερικά χρώματα
• Μπορεί και αυτοδιορθώνεται όταν κάνει λάθη στην ομιλία

48 μηνών – 5 ετών

• Το λεξιλόγιό τους εμπλουτίζεται ακόμα περισσότερο
• Μιλά για καταστάσεις που δεν συμβαίνουν μπροστά του
• Εκτελεί σύνθετες εντολές
• Μαθαίνει μικρά ποιηματάκια

Μέχρι 6 ετών

• Όλοι οι φθόγγοι πρέπει να εκφράζονται σωστά
• Μπορεί να μιλήσει για το παρελθόν και το μέλλον και να χειριστεί με σιγουριά τον λόγο του
• Καταλαβαίνει και κάνει αστεία
• Κατανοεί κυριολεξίες, μεταφορές, παρομοιώσεις
• Μαθαίνει γρήγορα τραγούδια και η ροή του λόγου του είναι συνεχής
• Μπορεί και περιγράφει ένα γεγονός και μια ιστορία

Τα παραπάνω στάδια αποτελούν ένα μοντέλο τυπικής ανάπτυξης. Γνωρίζοντας όμως την προσωπικότητα και την μοναδικότητα του κάθε παιδιού δικαιολογούμε την έως ένα βαθμό απόκλιση απ’ αυτά.

Πότε να απευθυνθείτε σε λογοθεραπευτή

• Αν δεν κατανοεί αυτό που του λέτε, δεν αντιδρά κατάλληλα στις οδηγίες που του δίνετε ή δεν ανταποκρίνεται στις προσπάθειες που κάνετε για να επικοινωνήσετε μαζί του.
• Αν η άρθρωσή του δεν έχει ακρίβεια και ορισμένες φορές ακούγεται σαν να «μασάει» τις λέξεις.
• Αν δε δείχνει σημεία επικοινωνίας με το περιβάλλον και δεν αντιδρά σε ήχους.
• Αν κάνει στερεοτυπικές, μονότονες και επαναλαμβανόμενες κινήσεις με το σώμα, τα άκρα ή το κεφάλι.
• Αν ασχολείται με ιδιόρρυθμο τρόπο με τα αντικείμενα (περίεργη χρήση αντικειμένων).
• Αν η ομιλία του δεν είναι σχετική με τις ερωτήσεις που του κάνετε ή με την συζήτηση.
• Αν δυσκολεύεται να ξεκινήσει να μιλά, κολλάει στον πρώτο ήχο της λέξης ή επαναλαμβάνει πολλές φορές κάποια συλλαβή.
• Αν υπάρχουν συμπεριφορικές δυσκολίες όπως: υπερκινητικότητα, διάσπαση προσοχής, μειωμένο εύρος προσοχής, έλλειψη βλεμματικής επαφής, αποστασιοποίηση από συνομήλικους, αντίσταση στην αλλαγή συνηθειών ή του περιβάλλοντος, μεγάλα έντονα νευρικά ξεσπάσματα..

Αν εντοπίσετε έστω και κάποιες από τις παραπάνω ενδείξεις καλό θα ήταν να επικοινωνήσετε με κάποιον ειδικό.

Απλοί και έξυπνοι τρόποι για να ενισχύσετε την ομιλία των παιδιών

• Να μιλάτε στο παιδί με ήρεμο και ζεστό τρόπο
• Να ονομάζετε οικεία άτομα και πρόσωπα της καθημερινής ζωής
• Να του λέτε τι κάνετε
• Τραγουδήστε και γελάστε μαζί του
• Κάντε μαζί αστείες φατσούλες (ενδυναμώνουν τους μυς που βοηθούν την ομιλία)
• Μιμηθείτε ήχους και φωνές της καθημερινότητας (ζώα, αυτοκίνητα κ.ά)
• Χρησιμοποιείτε παιχνίδια που βγάζουν ήχους, καθώς και κρεμαστά αντικείμενα που μπορεί να τα βλέπει και να τα πιάνει
• Στηθείτε μπροστά στον καθρέφτη και αναγνωρίστε τους εαυτούς σας
• Εμπλουτίστε το λεξιλόγιό του και εξηγήστε του λέξεις που δεν καταλαβαίνει
• Να μιλάτε κανονικά, χρησιμοποιώντας γραμματικά σωστές προτάσεις και αποφεύγετε τις λέξεις όπως «μαμ» και «νάνι»
• Επαναλάβετε την λέξη που δεν λέει σωστά αλλά μην του ζητήσετε να την επαναλάβει
• Παίξτε μαζί του με μπάλες, κύβους, κουζινικά, κουτά, ενσφηνώσεις, παζλ
• Διαβάστε του βιβλία με εικόνες
• Παίξτε παιχνίδια μίμησης ρόλων
• Μάθετε στο παιδί πως να λέει ιστορίες
• Χρησιμοποιείτε χρονικές (τώρα, μετά, πριν) και τοπικές έννοιες (πάνω, κάτω, πίσω) ώστε να αντιλαμβάνεται το παιδί το χώρο και το χρόνο
• Ενθαρρύνετε τη ζωγραφική
• Διηγηθείτε ιστορίες ο ένας στον άλλο
• Ολοκληρώστε τον ελεύθερό του χρόνο με εμπειρίες έξω από το σπίτι

Το παιδί χρειάζεται να το ενθαρρύνουμε και να το επαινούμε για κάθε μικρή πρόοδο που σημειώνει. Το παιδί τότε χαίρεται και προσπαθεί να το ξανακάνει ακόμα καλύτερα.

Σύλλογος Επιστημόνων Λογοπαθολόγων Λογοθεραπευτών Ελλάδος (ΣΕΛΛΕ)