Δυσλεξία: Τι είναι;

Αν κοιτάξετε την λέξη δυσλεξία στο λεξικό, θα βρείτε ότι προέρχεται από την ελληνική λέξη «δυσ» (που σημαίνει κακή ή ανεπαρκή) συν «λεξιλόγιο» (λέξεις ή γλώσσα). Ίσως γνωρίζετε κάποιον με δυσλεξία. Αν ναι, ξέρετε πιθανώς ότι ένα από τα κοινά προβλήματα που έχουν είναι με τα γράμματα ή τους αριθμούς. Αυτά τα προβλήματα μπορεί να αφορούν την ακρόαση, τη γραφή, την ανάγνωση ή την ορθογραφία.

Με άλλα λόγια, οι δυσλεκτικοί έχουν πρόβλημα με ότι συνδέεται με τη γλώσσα, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι δεν είναι έξυπνοι.

Η Δυσλεξία δε σχετίζεται με χαμηλή νοημοσύνη. Οι δυσλεκτικοί είναι μια μοναδική ομάδα ανθρώπων που το μυαλό τους είναι συχνά προικισμένο και παραγωγικό, αλλά μαθαίνουν με διαφορετικό τρόπο. Στην πραγματικότητα, μερικά από τα πιο λαμπρά μυαλά της εποχής μας είναι γνωστό ότι είχαν ή έχουν δυσλεξία: Άλμπερτ Αϊνστάιν, ο Alexander Graham Bell, Thomas Edison, ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, ο Βενιαμίν Φραγκλίνος, ο Μότσαρτ και ο John Lennon για να αναφέρουμε μόνο μερικά. Υπάρχουν άνθρωποι με δυσλεξία σε πολλούς χώρους με επιτυχημένη καριέρα όπως: Walt Disney, Tom Cruise, Ντάνι Γκλόβερ, Cher, Magic Johnson, Carl Lewis, Bruce Jenner.

Οι περισσότεροι δυσλεξικοί έχουν συχνά μια καλύτερη αίσθηση του χώρου ή κάνουν καλύτερη χρήση του δεξιού ημισφαιρίου του εγκεφάλου τους.

Ανάλυση των ήχων

Η δυσλεξία εκδηλώνεται κάπως διαφορετικά από άτομο σε άτομο. Ωστόσο, το μόνο κοινό στοιχείο φαίνεται να είναι ότι διαβάζουν σημαντικά πιο αργά από ότι άτομα της ίδιας ηλικίας και νοημοσύνης.

Το διάβασμα, είτε σιωπηλό είτε δυνατό, έχει να κάνει με την επεξεργασία ήχου. Ο ήχος είναι ένα πολύ σύνθετο μείγμα συχνοτήτων με διαφορετικές εντάσεις. Η ανάλυση του, τόσο γρήγορα όσο και με ακρίβεια, είναι εξαιρετικά δύσκολη. Ακόμα και οι πιο εξελιγμένοι υπολογιστές εξακολουθούν να έχουν πρόβλημα να αναλύσουν πλήρως τον ήχο. Αυτός είναι ο λόγος που πολλά συστήματα αναγνώρισης φωνής είναι ακόμη ατελή. Αναλύουμε τους ήχους στο εσωτερικό αυτί, πιο συγκεκριμένα στον κοχλία. Αν ο κοχλίας δεν αναλύει με ακρίβεια τους ήχους, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι δυσλεξία.

Κάθε ήχος έχει μια βασική συχνότητα και κάποιες υψηλότερες συχνότητες (ή υψηλότερες αρμονικές). Όταν μερικοί ήχοι έχουν σχεδόν την ίδια συχνότητα, και διαφέρουν μόνο στις ανώτερες αρμονικές, ένα άτομο με δυσλεξία μπορεί να τους παρερμηνεύσει. Για παράδειγμα, «Β» και «Ρ» έχουν παρόμοιες συχνότητες βάσης. Παρομοίως, ένα «Τ» και μια «D» . Όταν κάποιος τους λέει «Bob», δεν είναι σίγουροι για το τι ειπώθηκε. Θα μπορούσε να είναι «Bob» ή «Bop» ή «Pop». Μέχρι να καταλάβουν τι ειπώθηκε, ο ομιλητής είναι ήδη στην επόμενη φράση. Κατά συνέπεια, το άτομο με δυσλεξία τείνει να επεξεργάζονται τη γλώσσα με βραδύτερο ρυθμό. Έχει ένα πρόβλημα ακουστικής επεξεργασίας.

Για να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα η μέθοδος ΤΟΜΑΤΙΣ θα επανεκπαιδεύσει τα αυτιά σας, να ακούσετε και να επεξεργάζεστε αυτές τις διαφορές πολύ καλύτερα. Αυτό γίνεται με την χρήση περιφραγμένης (gated) μουσικής, με τη χρήση συγκεκριμένων υψηλών συχνοτήτων. Αυτό βοηθά το άτομο να είναι σε θέση να διακρίνει μεταξύ των ανώτερων αρμονικών. Έτσι, δε θα χρειάζεται πλέον να μαντέψει αν κάποιος είπε Bob ή Pop!

Μόλις μπορεί να ακούσει τους ήχους καθαρά, το άτομο θα αρχίσει να βελτιώνει την ορθογραφία του.

Συντονισμός αυτιού – ματιού

Η ανάγνωση είναι μια σύνθετη ενέργεια που απαιτεί από τα αυτιά και τα μάτια να εργαστούν μαζί συγχρονισμένα. Καθώς τα μάτια βλέπουν μια λέξη, τα αυτιά προσδιορίζουν τον αντίστοιχο ήχο ακόμα και όταν διαβάζουμε σιωπηλά. Στη συνέχεια, ο προθάλαμος οδηγεί το μάτι από λέξη σε λέξη και ο κοχλίας μετατρέπει κάθε γράμμα σε έναν ήχο. Στην ιδανική περίπτωση, οι δύο ενέργειες θα πρέπει να γίνουν σχεδόν ταυτόχρονα. Το πρόβλημα ξεκινά όταν η καθυστέρηση είναι πολύ μεγάλη. Έτσι, αν ο κοχλίας και ο προθάλαμος δεν είναι συγχρονισμένα τότε δεν είναι συγχρονισμένα ούτε τα μάτια και τα αυτιά.

Για να κάνει τα πράγματα πιο περίπλοκα, κάθε ήχος διαρκεί ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Το αυτί έχει συνεχώς να προσαρμοστεί σε αυτές τις γρήγορες αλλαγές. Όταν αυτό δε συμβαίνει, τα μάτια και τα αυτιά δεν είναι πλέον σε συγχρονισμό. Αυτό σημαίνει ότι ο σωστός ήχος δεν έχει συνδεθεί με το σωστό γράμμα. Χωρίς όμως τον ήχο, το γράμμα είναι νεκρό. Η έννοια δε μπορεί να γίνει αντιληπτή. Ο δυσλεκτικός άρα πρέπει να μαντέψει, να ελπίζει σε ένα θαύμα όταν επιτέλους αποφασίσει να αρθρώσει έναν ήχο που θα μπορούσε να ταιριάζει με το γράμμα της αλφαβήτου στη σελίδα.

Για να επηρεαστεί η λειτουργία του προθαλάμου, σε ένα κέντρο ΤΟΜΑΤΙΣ, ο δυσλεκτικός θα ακούει χαμηλής συχνότητας ηλεκτρονικά περιορισμένη (gated) μουσική.

Τα αποτελέσματα είναι συνήθως πολύ γρήγορα και πολύ ορατά. Οι άνθρωποι γρήγορα βελτιώνουν τις κινητικές τους δεξιότητες και τη στάση τους. Συχνά αρχίζουν να είναι καλύτεροι στον αθλητισμό και παρουσιάζουν βελτίωση στην αυτοεκτίμησή τους. Σταδιακά, θα αρχίσουν να διαβάζουν με μεγαλύτερη ευχαρίστηση και να βελτιώνουν περαιτέρω την ορθογραφία τους.

Το κυρίαρχο αυτί

Προς έκπληξη πολλών, ο καθένας έχει κυρίαρχο αυτί. Μερικοί έχουν δεξιό κυρίαρχο αυτί και άλλοι αριστερό. Το πλεονέκτημα στο να είναι το δεξί αυτί κυρίαρχο είναι ότι το δεξί αυτί επεξεργάζεται τις εισερχόμενες ακουστικές πληροφορίες γρηγορότερα από το αριστερό αυτί. Ως εκ τούτου, οι άνθρωποι που έχουν κυρίαρχο το δεξί αυτί μαθαίνουν και σκέφτονται πιο γρήγορα, και μιλούν καλύτερα.

Οι άνθρωποι που έχουν κυρίαρχο το δεξί αυτί (δεξιά πλευρίωση) είναι πιό προσεκτικοί γιατί μπορούν να επεξεργαστούν τις πληροφορίες γρηγορότερα.

Το δεξί αυτί έχει αυτό το πλεονέκτημα, διότι στέλνει τις πληροφορίες κατευθείαν στο αριστερό ημισφασίριο του εγκεφάλου, στο οποίο υπάρχει το κέντρο επεξεργασίας της γλώσσας.

Όταν ένα άτομο έχει αριστερό κυρίαρχο αυτί, το μήνυμα γίνεται αντιληπτό από το δεξιό ημισφαίριο. Αυτό όμως το μέρος του εγκεφάλου δεν έχει κανένα κέντρο επεξεργασίας γλώσσας και συνεπώς η πληροφορία πρέπει να αποσταλεί στο αριστερό ημισφαίριο μέσω του Callosum Corpus. Επειδή αυτό είναι μια επιπλέον ενέργεια δημιουργεί καθυστέρηση στην αντίληψη της πληροφορίας.

Οι άνθρωποι με αριστερό κυρίαρχο αυτί (αριστερά πλευρίωση) βρίσκονται σε μία διαρκή προσπάθεια να προλάβουν την εισερχόμενη πληροφόρηση. Και η πληροφόρηση δεν είναι μόνο αργή αλλά είναι επίσης ελλιπής. Στη μεταφορά από το αριστερό στο δεξιό ημισφαίριο του μηνύματος μερικές από τις υψηλότερες συχνότητες χάνονται. Όπως είδαμε πριν, αυτές είναι οι συχνότητες που είναι το κλειδί για να διακρίνουμε τους παρόμοιους ήχους (όπως ένα Β και ένα P).

Το πρόγραμμα ηχοθεραπείας Tomatis με διάφορα ειδικά προγράμματα αποκαθιστά το συντονισμό αυτιού-ματιού και τη δεξιά πλευρίωση. Το αποτέλεσμα είναι: καλύτερο διάβασμα, ορθογραφία, ροή του λόγου και καλύτερη αφομοίωση πληροφοριών.

Φανή Γούναρη – Λιανέρη
Σύμβουλος ΤΟΜΑΤΙΣ®