Επιληψία

Επιληψία είναι μία χρόνια διαταραχή του εγκεφάλου, η οποία χαρακτηρίζεται από υποτροπιάζοντες δηλαδή επαναλαμβανόμενους επιληπτικούς σπασμούς. Η επιληψία ξεκινά από τον εγκέφαλο. Ο εγκέφαλος αποτελείται από εκατομμύρια νευρικά κύτταρα η λειτουργία και η επικοινωνία των οποίων γίνεται με μικρές ποσότητες ηλεκτρικού ρεύματος και με τη βοήθεια μιας πολύ ευαίσθητης χημικής ισορροπίας. Ένας σπασμός συμβαίνει όταν η φυσιολογική αυτή χημική ισορροπία διαταράσσεται.

Τι είναι επιληπτικός σπασμός;

Είναι ένα βραχύ επεισόδιο μεταβολής της συμπεριφοράς ή του επιπέδου συνείδησης, το οποίο συνήθως ξεκινάει απότομα, είναι βραχυχρόνιο (δηλαδή, έχει μικρή διάρκεια) και τις περισσότερες φορές σταματά μόνο του.

Το επεισόδιο αυτό μπορεί να ακολουθείται από μία περίοδο υπνηλίας ή σύγχυσης.

Κάθε άτομο μπορεί να εμφανίσει ένα επιληπτικό σπασμό. Δηλαδή ο επιληπτικός σπασμός είναι ο τρόπος με τον οποίο ακόμη και ένας φυσιολογικός εγκέφαλος μπορεί να απαντήσει σε διάφορες παθολογικές καταστάσεις, π.χ. σε μία λοίμωξη του εγκεφάλου όπως μηνιγγίτιδα ή εγκεφαλίτιδα ή σε δηλητηρίαση από διάφορες τοξικές ουσίες π.χ. αλκοόλ κ.α.. Επομένως κάθε επιληπτικός σπασμός δε σημαίνει επιληψία.

Από τι προκαλείται η επιληψία;

Πολυάριθμες παθήσεις ή οι συνέπειες τους, μπορεί να είναι η αιτία εμφάνισης επιληπτικών σπασμών. Όταν εντοπίσουμε συγκεκριμένη αιτία της επιληψίας μιλάμε για «συμπτωματική (δευτεροπαθή) επιληψία», σ’ αντίθεση με την «ιδιοπαθή (πρωτοπαθή) επιληψία» όπου το αίτιο δεν ανιχνεύεται. Με τα σημερινά δεδομένα, η επιληψία άγνωστης αιτιολογίας ανέρχεται περίπου στο 65% των περιπτώσεων επιληπτικών σπασμών. Μερικές από τις παρακάτω αποτελούν γνωστές αιτίες επιληψίας:

Εγκεφαλικές διαταραχές λόγω προβλημάτων κατά τον τοκετό (περιγεννητική ασφυξία)
Εγκεφαλικές κακώσεις, όγκοι εγκεφάλου, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια
Αλκοολισμός

Πώς πρέπει να συμπεριφερθούμε σε ένα μεγάλο επιληπτικό σπασμό;

α) Τι πρέπει να κάνουμε;

Να κρατήσουμε την ηρεμία μας και να κοιτάξουμε την ώρα
Να απομακρύνουμε αντικείμενα που μπορεί να προκαλέσουν τραυματισμό στον ασθενή
Να βάλουμε ένα μαξιλάρι κάτω από το κεφάλι ή κάποιο μαλακό ρούχο
Να βγάλουμε τα γυαλιά αν υπάρχουν και να τον γυρίσουμε πλάγια ώστε να διατηρηθούν ανοιχτοί οι αεραγωγοί προς αποφυγή πνιγμονής
Να καθαρίσουμε το σάλιο αν αυτό υπάρχει γύρω από το στόμα
Όταν αρχίσει να συνέρχεται ή βρίσκεται σε σύγχυση να τον καθησυχάσoυμε
Αν ο σπασμός διαρκεί θα πρέπει να ειδοποιήσουμε το γιατρό ή αν υπάρχει διαθέσιμο φάρμακο να το χρησιμοποιήσουμε (διαζεπάμη από το ορθό)

β) Τι να μην κάνουμε;

Να μην επιχειρούμε μετακίνηση, ενώ ο σπασμός εξελίσσεται, εκτός αν υπάρχει άμεσος κίνδυνος π.χ. αν ο σπασμός συμβαίνει σε έναν δρόμο που περνάνε αυτοκίνητα ή πάνω σε ένα κεφαλόσκαλο ή κοντά σε νερό κ.ά.
Να μην προσπαθήσουμε να συγκρατήσουμε τις κινήσεις
Να μην τον σηκώσουμε
Να μη βάλουμε αντικείμενα σκληρά όπως κουτάλι ή μολύβι ανάμεσα στα δόντια, για τον κίνδυνο τραυματισμού ή τα δάχτυλά μας για να μην καταλήξουμε σε κάκωσή τους
Να μην προσπαθήσουμε να δώσουμε νερό ή φάρμακο από το στόμα κατά τη διάρκεια του σπασμού
Να μην ενοχλήσουμε το άτομο την ώρα, που το επεισόδιο έχει μόλις τελειώσει, αλλά να τον αφήσουμε να συνέλθει με ηρεμία και ησυχία επιβεβαιώνοντάς του, ότι όλα θα πάνε καλά

Όταν γνωρίζουμε τις κρίσεις ενός ατόμου και τη συνήθη διάρκειά τους δεν είναι απαραίτητο να καλούμε το ασθενοφόρο ή το γιατρό, εκτός και αν o σπασμός διαρκεί πολύ. Όσον αφορά τους μικρούς σπασμούς, δε χρειάζεται συνήθως να πάρουμε μέτρα παρά μόνο αν είναι πολύ έντονοι και έχουν τάση για επιδείνωση και μεγάλη διάρκεια. Συνήθως η παρατήρηση των κρίσεων και η παρουσία μας δίπλα στον ασθενή είναι πιο σημαντικές από βεβιασμένες και έντονες ενέργειες.

γ) Πότε πρέπει να κληθεί γιατρός;

Αν ο σπασμός διαρκεί περισσότερο από το συνηθισμένο
Αν ένας μεγάλος σπασμός ακολουθείται από τον άλλο χωρίς ανάκτηση των αισθήσεων στο μεσοδιάστημα
Αν ο ασθενής χτυπήσει το κεφάλι του πέφτοντας στην έναρξη του σπασμού και δεν ανακτά τις αισθήσεις του ενώ ο σπασμός έχει ήδη σταματήσει, λόγω πιθανής κρανιοεγκεφαλικής κάκωσης από την πτώση
Αν υπάρχει τραυματισμός που δεν αντιμετωπίζεται στο σπίτι

Τι μπορεί να προκαλέσει έναν επιλητπικό σπασμό;

Συνήθως οι σπασμοί συμβαίνουν χωρίς κανένα εκλυτικό αίτιο. Συνηθισμένοι παράγοντες που ενισχύουν την έλευση ενός επεισοδίου είναι:

Πυρετός, ιδιαίτερα όταν είναι υψηλός
Έλλειψη ύπνου
Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
Σωματική και πνευματική καταπόνηση και το στρες
Εμμηνορρυσία στις γυναίκες
Ιδιαίτερα επικίνδυνος είναι ο συνδυασμός στέρησης ύπνου και οινοπνεύματος

Αντιμετωπίζεται ικανοποιητικά η επιληψία;

Το 70% των ασθενών που παρουσιάζουν επιληψία και παίρνουν αντιεπιληπτικά ελέγχονται πολύ ικανοποιητικά με ένα φάρμακο. Περίπου 20% βελτιώνονται με την προσθήκη δεύτερου ή τρίτου φαρμάκου και μόνο το 10% των επιληπτικών δεν ανταποκρίνονται, με αποτέλεσμα να αλλάζουν φάρμακα ή να αναζητούν άλλους τρόπους θεραπείας όπως π.χ. η χειρουργική.

Πηγή: noesi.gr
Δρ. Αντιγόνη Σιρίγου Παπαβασιλείου, Παιδίατρος νευρολόγος
Δρ. Αλεξάνδρα Νικολάου Παπαναγιώτου, Παιδίατρος κοινωνικής ιατρικής