Οστρακοειδή

Τα όστρακα (ή αλλιώς οστρακοειδή) είναι ο αλιευτικός και διατροφικός όρος που περιγράφει τα υδρόβια ζώα με σκληρό κέλυφος που καταναλώνονται ως τρόφιμα από τους ανθρώπους και περιλαμβάνουν πολλά είδη, όπως τα μύδια, τα στρείδια, τον αχινό, τα χτένια, τις γυαλιστερές, τα κυδώνια, τις αχιβάδες, τα χάβαρα, τις πεταλίδες, τις φούσκες και τις πίνες. Παρακάτω θα γνωρίσουμε τη διατροφική αξία των πιο γνωστών οστρακοειδών.

Μύδια

Τα μύδια αποτελούν μία σημαντική πηγή αντιοξειδωτικών, βιταμινών και καλής ποιότητας πρωτεϊνών, με χαμηλή περιεκτικότητα σε λίπος, θερμίδες και χοληστερίνη. Τα 100 γραμμάρια μύδια περιέχουν:

• 86 θερμίδες
• 2,2 γρ. ολικό λίπος
• 11,9 γρ. πρωτεΐνες
• 28 mg χοληστερόλη
• 286 mg νάτριο
• 0,5 γρ. Ωμέγα-3

Κυδώνια και Γυαλιστερές

Τα κυδώνια και οι γυαλιστερές είναι πλούσια πηγή ζωικής πρωτεΐνης και έχουν την μεγαλύτερη περιεκτικότητα σιδήρου από οποιαδήποτε άλλη τροφή (περισσότερο και από το μοσχαρίσιο κρέας ή το συκώτι). Είναι χαμηλά σε κορεσμένα λιπαρά και πολύ καλή πηγή ω-3 λιπαρών οξέων, κάτι που τα κάνει ιδανική τροφή για άτομα με καρδιαγγειακά προβλήματα, αυξημένη αρτηριακή πίεση/λιπίδια αίματος και όχι μόνο. Τα 100 γραμμάρια γυαλιστερές ή κυδώνια περιέχουν:

• 74 θερμίδες
• 0,9 γρ. ολικό λίπος
• 12,7 γρ. πρωτεΐνες
• 34 mg χοληστερόλη
• 56 mg νάτριο
• 0,2 γρ. Ωμέγα-3

Αχινός

Τα αυγά του αχινού είναι το βρώσιμο μέρος του ζώου τα οποία αποτελούν και σπουδαία πηγή πρωτεϊνών, βιταμινών και ιχνοστοιχείων. Αν θέλετε λοιπόν να αντικαταστήσετε την πρωτεΐνη που λαμβάνετε από το κρέας, τα αυγά ή τα ψάρια, θα μπορούσατε να δοκιμάσετε τα αυγά του αχινού, σαν μία πολύ καλή εναλλακτική και ιδιαίτερα γευστική επιλογή. Εκτός από τη σημαντική περιεκτικότητα τους σε πρωτεΐνη, οι αχινοί αποτελούν και πολύ καλή πηγή ω-3 λιπαρών οξέων, η επαρκής πρόσληψη και κατανάλωση των οποίων έχει φανεί να έχει σημαντική καρδιοπροστατευτική δράση. Ο ψευδάργυρος φαίνεται να περιέχεται σε μεγάλο βαθμό στα αυγά του αχινού, αποδίδοντας του μία σημαντική δράση στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος. Το ιχνοστοιχείο αυτό βοηθά επίσης, στην ενίσχυση της όσφρησης αλλά και της γεύσης. Τα 100 γραμμάρια αχινού περιέχουν:

• 150 θερμίδες
• 10 γρ. ολικό λίπος
• 10 γρ. πρωτεΐνες
• 200 mg χοληστερόλη
• 200 mg νάτριο
• 0,5 γρ. Ωμέγα-3

Καβούρι

Τα καβούρια είναι χαμηλά σε λίπος, σε κορεσμένα λίπη αλλά και σε θερμίδες. Όμως έχουν υψηλότερα επίπεδα χοληστερόλης από τα ψάρια, αλλά μικρότερα από το κρέας (κοτόπουλο, μοσχάρι). Είναι επίσης πλούσια σε πρωτεΐνη και αμινοξέα και δεν περιέχουν καθόλου υδατάνθρακες. Τα 100 γραμμάρια καβουριού περιέχουν:

• 102 θερμίδες
• 2 γρ. ολικό λίπος
• 20 γρ. πρωτεΐνες
• 100 mg χοληστερόλη
• 279 mg νάτριο
• 2,7 γρ. Ωμέγα-3

Γαρίδες

Οι γαρίδες είναι αναμφίβολα ένα από τα πιο αγαπημένα θαλασσινά και ιδίως τις ημέρες τις νηστείας τις καταναλώνουμε με μεγάλη συχνότητα. Είναι μάλιστα αρκετά υγιεινές, καθώς παρέχουν αξιόλογες ποσότητες σημαντικών θρεπτικών συστατικών, όπως το ιώδιο, που δεν τα βρίσκουμε εύκολα σε άλλες τροφές. Κάποιοι βέβαια τις αποφεύγουν λόγω της χοληστερόλης που περιέχουν. Τα 100 γραμμάρια γαρίδες περιέχουν:

• 99 θερμίδες
• 2 γρ. ολικό λίπος
• 21 γρ. πρωτεΐνες
• 195 mg χοληστερόλη
• 111 mg νάτριο

Κίνδυνοι κατανάλωσης οστρακοειδών

Τα όστρακα, μπορεί να προκαλέσουν αλλεργία. Μια ομάδα ερευνητών αναφέρει ότι μια πρωτεΐνη η τροπομυοσίνη, που ταυτοποιήθηκε ως το κύριο αλλεργιογόνο των γαρίδων και των αστακών, είναι επίσης το κύριο αλλεργιογόνο μιας μεγάλης ομάδας οστρακοειδών. Εάν είστε αλλεργικοί σε θαλασσινά ή ψάρια πρέπει οπωσδήποτε να συμβουλευτείτε έναν ειδικό αλλεργιολόγο πριν από την κατανάλωση οστράκων.

Επίσης έχουν γίνει αρκετές μελέτες σχετικά με την κατανάλωση οστράκων και την πιθανή επακόλουθη τροφική δηλητηρίαση. Πράγματι, ταυτοποιήθηκαν ορισμένοι παθογόνοι μικροοργανισμοί σε ωμά ή ελαφρώς μαγειρεμένα όστρακα. Η κατανάλωσή τους μπορεί να προκαλέσει διάφορα προβλήματα υγείας όπως ναυτία, έμετο, διάρροια, μυϊκή αδυναμία, αποπροσανατολισμό ή και αμνησία. Άτομα με ορισμένες ασθένειες, όπως νεφρική νόσο, είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν σοβαρά συμπτώματα που οφείλονται στην κατανάλωση των οστρακοειδών που έχουν μολυνθεί με θαλάσσιες βιοτοξίνες.

Επιπλέον, οι έγκυες γυναίκες και θηλάζουσες μητέρες θα πρέπει να αποφεύγουν την κατανάλωση ωμών θαλασσινών, δεδομένου του κινδύνου τροφικής δηλητηρίασης , που μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για το έμβρυο ή το μωρό. Γενικότερα τα οστρακοειδή καλό είναι να αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της διατροφής μας καθώς είναι τροφές υψηλής διατροφικής αξίας. Λόγω το πολλαπλών θετικών επιδράσεων που προσφέρουν στον οργανισμό μας, κρίνεται σωστό το σύνολο του πληθυσμού αλλά ειδικότερα οι γυναίκες και τα μικρά παιδιά να συμπεριλάβουν τα ψάρια ή τα οστρακοειδή στη διατροφή τους, με συχνότητα κατανάλωσης τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα.

Κάλλια Γιαννιτσοπούλου
Kλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος MSc, MBA, SRD
info@somaygies.gr