Εξωσχολικές δραστηριότητες και παιδί

Το παιδάκι μας μεγαλώνει, αναπτύσσεται και εξελίσσεται σε όλους τους τομείς και φυσικά οι γονείς επιθυμούν να βοηθήσουν ακόμα περισσότερο στην εξέλιξή του προσφέροντας όσο το δυνατόν περισσότερα πράγματα. Κάπως έτσι, ξεκινούν οι πρώτες γονεϊκές σκέψεις και για το ποια είναι η κατάλληλη δραστηριότητα.

Προτού αποφασίσουμε σε ποια δραστηριότητα θα γράψουμε το παιδί μας είναι καλό να έχουμε κατά νου τα παρακάτω ερωτήματα:

Ποια είναι η κατάλληλη ηλικία για να ξεκινήσει το παιδί μου κάποια δραστηριότητα;
Τι προσφέρει η κάθε δραστηριότητα στην εξέλιξη του και ποιες δραστηριότητες ενδείκνυνται με βάση τις δυνατότητες αλλά και τις δυσκολίες του;
Πως μπορώ να γνωρίζω αν η δραστηριότητα που θα επιλέξω ταιριάζει στο παιδί μου;
Τι να κάνω όταν το παιδί μου ζητά να σταματήσει από την δραστηριότητα που το έχω γράψει;

Οι γονείς συχνά βιάζονται να ξεκινήσει το παιδί από νωρίς κάποια δραστηριότητα, μέσα από την ανάγκη τους να συμβάλλουν στην ταχύτερη εξέλιξη του. Παρόλα αυτά, χρειάζεται να είμαστε λίγο προσεκτικοί ως προς τον χρόνο έναρξης, καθώς θα λέγαμε ότι κατά προσέγγιση ένα παιδί καλό είναι να ξεκινήσει κάποια δραστηριότητα στην προνηπιακή-νηπιακή ηλικία (από τα 4 έτη και μετά). Φυσικά σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικό ο γονέας να λάβει υπόψιν του την ωριμότητα του παιδιού που απαιτείται σε κάθε δραστηριότητα, καθώς και το πόσο σημαντικό είναι ιδίως στα πρώτα χρόνια της ανάπτυξης του παιδιού, ωσότου αρχίσει να διαμορφώνεται το Εγώ, να σταθεί δίπλα του προκειμένου να το πλαισιώσει συναισθηματικά, να το ενδυναμώσει ώστε να μάθει να στηρίζεται και μόνο του (να βοηθήσει δηλαδή στην αυτονόμησή του) και φυσικά να αφιερώσει ποιοτικό χρόνο για ελεύθερο παιχνίδι. Τα παιδιά έχουν ανάγκη από ελεύθερο χρόνο, γι αυτό και είναι σημαντικό να μην φορτώνουμε το πρόγραμμά τους απο πολύ νωρίς (αν το καλοσκεφτούμε πολλές φορές το παιδί μπορεί να εργάζεται περισσότερες ώρες από εμάς). Επιπλέον, έχουν ανάγκη από παιχνίδι τόσο μόνα τους, όσο και με τον γονέα, όπου από το παιχνίδι το παιδί μπορεί να μάθει πολλά, αλλά κυρίως στα πρώτα χρόνια της ζωής του μέσα από το παιχνίδι ο γονέας και το παιδί γνωρίζονται καλύτερα. Τρεις λέξεις κλειδιά λοιπόν, είναι ο ελεύθερος χρόνος, το παιχνίδι, η επαφή με τον γονέα, που χρειάζεται να ακολουθούν το παιδί καθόλη την διάρκεια της ζωής του (προσχολική, σχολική και εφηβική ηλικία).

Η ηλικία του κάθε παιδιού παίζει σημαντικό ρόλο. Πολύ συχνά όμως τα παιδιά μας δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν με επιτυχία στις εξωσχολικές δραστηριότητες γιατί δεν είναι ώριμα ακόμα πνευματικά. Δεν πρέπει επομένως να ξεχνάμε ότι η ικανότητα αφομοίωσης των γνώσεων ακόμα και για τα ευφυή παιδιά κατακτιέται σταδιακά και μετά από συγκεκριμένη ηλικία. Το να βιαζόμαστε να μάθουν τα παιδιά μας νωρίτερα από αυτό που μπορούν απλά δε ωφελεί. Το ίδιο ισχύει και για τα αθλήματα. Ο αθλητισμός έχει πολλαπλά οφέλη για το σώμα, το πνεύμα και την προσωπικότητα ενός παιδιού. Όμως δεν πρέπει να αγνοούμε ότι το σώμα των παιδιών συνεχώς αναπτύσσεται και τα παιδιά μας συχνά δεν μπορούν ηλικιακά να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις όλων των αθλημάτων.

Συνήθως οι γονείς αποφασίζουν σε ποια δραστηριότητα θα συμμετάσχει το παιδί, ιδίως όταν πρόκειται για μικρές ηλικίες. Τα μεγαλύτερα παιδιά εκφράζουν τις προτιμήσεις τους είτε γιατί μια δραστηριότητα αντιπροσωπεύει αυτό που πραγματικά θέλουν, είτε γιατί ακολουθούν την αγέλη των φίλων τους. Σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικό οι γονείς να μπορούν να παρατηρήσουν τις κλίσεις του παιδιού τους ή να ακούσουν προσεκτικά αυτό που θέλει το ίδιο το παιδί ανεξάρτητα από το δικό τους θέλω.

Είναι σημαντικό ακόμα και όταν το παιδί γνωρίζει τι θέλει να δοθεί ο κατάλληλος χρόνος δοκιμασίας ώστε να γνωρίσει από κοντά την δραστηριότητα, το περιβάλλον καθώς και τον υπεύθυνο δάσκαλο/προπονητή. Πολλές φορές, το παιδί μέσα σε αυτή την διαδικασία δοκιμασίας έχει την δυνατότητα να κρίνει καλύτερα και να αποφασίσει αν η συγκεκριμένη δραστηριότητα του ταιριάζει τελικά ή όχι. Όταν το παιδί δεν γνωρίζει με τι θα μπορούσε να ασχοληθεί στον ελεύθερο χρόνο του, τότε ο γονέας δίνει δύο εναλλακτικές προτάσεις, οι οποίες δοκιμάζονται και αφήνεται χρόνος (μερικές μέρες) στο παιδί να επιλέξει και να αποφασίσει. Η δραστηριότητα αφορά το παιδί και όχι το γονέα.

Στην περίπτωση που το παιδί ενώ έχει επιλέξει την δραστηριότητα από μόνο του και τελικά αποφασίζει να διακόψει, τότε ο γονέας χρειάζεται να είναι πολύ προσεκτικός και να μην λειτουργήσει είτε πιεστικά είτε παρασυρόμενος από την απόφαση του παιδιού. Κρίνουμε σε κάθε περίπτωση εάν υπάρχουν σοβαροί λόγοι που όντως το παιδί είναι αναγκαίο να σταματήσει. Σε αυτό θα μας βοηθήσει ο διάλογος με το παιδί μας προκειμένου να ακούσουμε προσεκτικά τους λόγους που το οδηγούν σε μία τέτοια απόφαση. Εάν το παιδί δεν αναφέρει κάποιον σημαντικό λόγο, απλά έχει μάθει όταν βαριέται γρήγορα ή όταν ματαιώνεται να αποσύρεται τότε ο γονέας χρειάζεται να συζητήσει με το παιδί πως η διακοπή θα επέλθει στο τέλος του κύκλου της δραστηριότητας (συνήθως στα τέλη Ιουνίου) και μετέπειτα θα συζητήσουν τι θα γίνει από την επόμενη χρονιά.

Με αυτόν τον τρόπο μεταβιβάζουμε στο παιδί την σημαντικότητα της δέσμευσης σε κάτι που έχουμε αναλάβει και είναι σημαντικό να ολοκληρωθεί τουλάχιστον στον πρώτο του κύκλο.

Δραστηριότητες και Οφέλη

Θεατρικό παιχνίδι

Βελτιώνεται η αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση, η ενσυναίσθηση, η θεωρία του νου, η φαντασία, η αυτοέκφραση, η κοινωνικοποίηση, η μνήμη, ο περιγραφικός λόγος. Η συγκεκριμένη δραστηριότητα μπορεί να βοηθήσει αρκετά παιδιά εσωστρεφή, με χαμηλή εικόνα εαυτού και αυτοπεποίθηση, με συναισθηματικές δυσκολίες, καθώς και παιδιά με διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή.

Κολύμβηση

Η συγκεκριμένη δραστηριότητα συνδυάζει τόσο την ανάγκη ατομικότητας ενός παιδιού όσο και την ομαδικότητα. Βοηθά στην συγκέντρωση προσοχής και την υπερκινητικότητα. Ενδείκνυται σε παιδιά που αντιμετωπίζουν διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ), όπως και παιδιά με διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή.

Πολεμικές τέχνες

Τα πλεονεκτήματα των πολεμικών τεχνών είναι πολλά: Αυξάνουν την αυτοπεποίθηση των παιδιών και τα διδάσκουν πειθαρχία, σεβασμό και το να ακούν και να ακολουθούν οδηγίες. Ακόμα, μαθαίνουν αυτοάμυνα και πιθανώς σωστούς τρόπους για να αντιμετωπίσουν πιθανές επιθέσεις εκφοβισμού. Μία καλή πολεμική τέχνη μαθαίνει το παιδί να έχει κουράγιο, να αντιμετωπίζει τις δυσκολίες και να μην τα παρατά στα δύσκολα, ενώ ταυτόχρονα προσφέρει ολοκληρωμένη εξάσκηση σε όλο το σώμα. Η συγκεκριμένη αθλητική δραστηριότητα ενδείκνυται σε παιδιά που παρουσιάζουν επιθετικές συμπεριφορές, παρόρμηση, ΔΕΠ-Υ, καθώς και παιδιά που έχουν πέσει θύματα σχολικού εκφοβισμού.

Ποδόσφαιρο

Το συγκεκριμένο άθλημα προσφέρει κοινωνικοποίηση, ακολουθία κανόνων, βελτίωση αυτοεικόνας, ομαδικότητα, κοινωνικοποίηση, συντονισμό κινήσεων. Δεν ενδείκνυται σε παιδιά που παρουσιάζουν διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή.

Μπάσκετ

Η ενασχόληση με το συγκεκριμένο άθλημα προσφέρει τα εξής: Βελτιώνει πάρα πολύ την αντίληψη και την ταχύτητα σκέψης, γιατί είναι ένα άθλημα που γίνεται σε μικρό χώρο, με πολλούς ανθρώπους που πρέπει να βρίσκεις την καλύτερη επιλογή κάθε φορά. Το μπάσκετ επίσης έχει πάντα ένα νικητή και πρέπει να γίνεται μια διαχείριση των συναισθημάτων μετά από κάθε ήττα, οπότε το παιδί χτίζει την προσωπικότητά του μέσα από το παιχνίδι. Φυσικά, βοηθάει και στη σωματική ανάπτυξη καθώς είναι ένα άθλημα που βασίζεται στην ταχύτητα και στη δύναμη. Δεν ενδείκνυται σε παιδιά που παρουσιάζουν διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή.

Πιάνο

Η εξοικείωση του παιδιού με τη μουσική σε μικρή ηλικία έχει πολλά οφέλη, και το πιάνο είναι ένα από τα όργανα που βοηθούν τα παιδιά να κατανοήσουν τη μουσική και να μάθουν πως με την εξάσκηση γίνονται όλο και καλύτεροι, αποκτώντας περισσότερη αυτοπεποίθηση, ακόμα και για να παίξουν ένα τραγούδι μπροστά σε άλλους. Είναι ένα όργανο που απαιτεί συνέπεια και αφοσίωση και το να αναπτύξει ένα παιδί αυτά τα χαρακτηριστικά θα είναι χρήσιμο και για την υπόλοιπη ζωή του.

Yoga

Η Yoga είναι μία μετριοπαθής άσκηση που βοηθά τα παιδιά να γνωρίζουν καλύτερα το σώμα τους και τον τρόπο που κινούνται. Μαθαίνουν να αναπνέουν σωστά, να χαλαρώνουν και να φροντίζουν τον εαυτό τους. Επιπλέον, βοηθά τα παιδιά στην αυτοσυγκέντρωσή τους, στη συμπεριφορά τους, στην διαχείριση του άγχους, σε καλύτερη αυτογνωσία και βελτίωση της αυτοεκτίμησης. Παιδιά με συναισθηματικές δυσκολίες μπορούν να βοηθηθούν αρκετά από την συγκεκριμένη δραστηριότητα.

Σκάκι

Το σκάκι είναι μία δραστηριότητα που βοηθά σε αρκετούς τομείς ένα παιδί όπως η μνήμη, η συγκέντρωση προσοχής, η κριτική σκέψη, η επίλυση προβλήματος, ο αυτοέλεγχος και φυσικά η εικόνα εαυτού και η αυτοπεποίθηση. Ενδείκνυται σε παιδιά με συναισθηματικές δυσκολίες και ΔΕΠ-Υ.

Ρομποτική

Η ρομποτική είναι μία ομαδική δραστηριότητα που βοηθά στην κοινωνικοποίηση, βελτίωση εικόνας εαυτού, αυτοσυγκέντρωση, επίλυση προβλήματος, αύξηση φαντασίας, κριτική σκέψη. Ενδείκνυται ιδιαίτερα για παιδιά με διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή.

Πρόσκοποι

Οι πρόσκοποι είναι μία δραστηριότητα που βοηθά ένα παιδί στην κοινωνικοποίηση, ομαδικό πνεύμα και συνεργασία, επαφή με την φύση, αυτονόμηση, διαχείριση άγχους, δυσπραξία, εικόνα εαυτού, αυτοπεποίθηση. Είναι ιδανική δραστηριότητα για παιδιά που αντιμετωπίζουν διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή.

Ιππασία

Η επαφή με το άλογο βοηθά στην ενσυναίσθηση, συναισθηματική νοημοσύνη, διαχείριση άγχους, εικόνα εαυτού. Ενδείκνυται σε παιδιά που αντιμετωπίζουν συναισθηματικές δυσκολίες και είναι ιδανική για παιδιά που παρουσιάζουν διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή.